Artrose bij de hond

Wat is artrose bij honden?

Een hondenlichaam bestaat uit veel gewrichten die beweging mogelijk maken. Op de plaats waar twee botten in een gewricht samenkomen, zijn deze bedekt met een laagje kraakbeen dat fungeert als ‘stootkussen’. In het gewricht zit gewrichtsvloeistof dat het gewricht smeert. Bij beschadiging of irritatie in het gewricht raakt het kraakbeen ontstoken en komen er ontstekingsmediatoren vrij in het gewricht. Het gewricht raakt overvuld met gewrichtsvloeistof en het gewrichtskapsel raakt verdikt. Als reactie op deze ontsteking wordt er door het lichaam bot afgezet. Dit noemt men artrose.

 

Hoe ontstaat artrose bij een hond?

Artrose bij de hond kent verschillende oorzaken en wordt bij zowel oude als jongere honden gezien. Ongeveer 20% van de honden met een leeftijd van 1 jaar heeft al enige vorm van artrose. Artrose is het gevolg van een verandering in het gewricht. Het is een degeneratief en onomkeerbaar proces. Artrose zelf zal nooit minder worden, maar gelukkig kunnen wij de patiënten wel goed ondersteunen. Dit doen we door de ontwikkeling van artrose zodanig af te remmen dat er een goede kwaliteit van leven gewaarborgd kan worden. 
Er zijn meerdere oorzaken voor het ontstaan van artrose op te noemen. De meeste belangrijke en meest ernstige oorzaken zijn overgewicht, ziektes, en beschadiging van het gewricht. Bij overgewicht komen er bepaalde stoffen vrij uit het vetweefsel die het lichaam en dus ook de gewrichten in een gevoeligere staat voor ontsteking brengen. Daarnaast is het extra gewicht en belasting op de gewrichten een bijkomende negatieve factor die meespeelt in het veroorzaken van artrose. Beschadigingen van het gewricht kunnen worden veroorzaakt door trauma (bijvoorbeeld een ongeluk, of een misstap), het scheuren van een kruisband, of een door een los stukje bot in bijvoorbeeld een elleboog. Soms zien we ook dat het afweersysteem het kraakbeen aanvalt. Dit noemen we in de volksmond reuma. Daarnaast zijn er nog aangeboren afwijkingen of ontwikkelingsstoornissen zoals heupdysplasie en elleboogdysplasie waardoor het gewricht ook afwijkend belast kan worden. 

artrose bij een hond heupdysplasie voorbeeld

 

Symptomen van artrose bij hond

Bij de hond is artrose een afwijking die geleidelijk aan zal ontstaan. In de eerste instantie zullen de klachten mild zijn of zo subtiel dat ze niet eens worden opgemerkt. Bijvoorbeeld het iets minder vlot opstaan uit de mand, of dat de hond een paar stappen moet zetten voordat hij of zij wat soepeler gaat lopen. De activiteit kan iets minder worden, of er wordt minder lang en fanatiek gespeeld. Of het springen op de bank of in de auto gaat niet meer zo vanzelfsprekend en de hond wacht iets langer voordat hij of zij de sprong maakt. 
Later zien we dat honden meer gaan hijgen, dat ze meer liggen dan staan, wat minder ver kunnen wandelen, of ze lopen achter de baas aan in plaats van voorop. Het zichtbaar kreupel of onregelmatig lopen is al een duidelijk teken van ongemak. Mocht u uw hond hierin herkennen of het niet vertrouwen dan kan de dierenarts een grondig lichamelijk onderzoek uitvoeren om te bepalen of er sprake kan zijn van artrose en of er ook een mogelijke oorzaak gevonden kan worden. 

 

Diagnose

Zoals eerder beschreven is artrose het gevolg van een veranderde situatie in het gewricht. Je zou artrose dus meer als een symptoom dan een eind diagnose kunnen beschouwen. Bij een kreupele hond is het daarom altijd belangrijk om een grondig orthopedisch onderzoek uit te voeren om erachter te komen wat precies de oorzaak is van de kreupelheid. 
Als aanvullend onderzoek bij een orthopedisch onderzoek worden vaak röntgenfoto’s of een CT-scan gemaakt om de oorzaak van de kreupelheid of gewrichtsprobleem te achterhalen. Bij deze onderzoeken wordt de artrose vaak erg goed in beeld gebracht.

 

Behandeling van artrose bij hond

Bij de behandeling van artrose zijn er meerdere factoren van belang, maar veruit het belangrijkste is uitvinden waardoor de artrose wordt veroorzaakt. Het kan soms dus zo zijn dat er eerst een chirurgische ingreep nodig is om het gewricht te stabiliseren. Men kan bijvoorbeeld denken aan een kruisband operatie, het verwijderen van een los stukje bot uit een elleboog, of het repareren van een breuk in het gewricht.
Naast chirurgische mogelijkheden zijn de conservatieve behandelstappen van even groot belang om de verdere ontwikkeling een halt toe te roepen.

 

Intra-articulaire injecties
intra-articulaire injecties zijn injecties in het gewricht. Dit zijn lokale behandelingen om de ontstekingen te remmen of om een herstel van het kraakbeen te beogen. Een veel gebruikte injectie is die met corticosteroïden. Dit is een erg krachtige ontstekingsremmer. Echter kan deze niet voor een langere tijd gegeven worden.
Andere vormen van intra articulaire injecties zijn de ACP-injecties en stamcel- injecties. Voor meer informatie hierover kunt u hier klikken.

Naast chirurgische mogelijkheden zijn de conservatieve behandelstappen van even groot belang om de verdere ontwikkeling een halt toe te roepen.

 

Overgewicht aanpakken

Veruit de belangrijkste en helaas ook meest voorkomende veroorzaker van artrose is overgewicht. Vanuit het vetweefsel komen bepaalde stoffen vrij die het lichaam en met name de gewrichten in een hogere staat van ontsteking brengt. Daarnaast belasten de extra kilo’s fysiek de gewrichten meer.  Streef bij honden altijd naar een lichaamsgewicht waarbij de ribben makkelijk te voelen zijn als u met uw vingers over de borstkast wrijft. Als u van achter kijkt moet u kunnen zien dat de lijn van de borstkas naar de heupen niet in één rechte lijn loopt maar er een goede mate van taillering is. 
Bij twijfel kunt u altijd aan de dierenarts vragen of uw hond zich op het juiste gezonde gewicht bevindt. De dierenarts kan ook de juiste voeding voorschrijven om uw huisdier te helpen met het behalen van zijn of haar ideale gewicht. Wij adviseren hiervoor Hill’s Metabollic of Purina OM Obesity. 

 

Beweging 

Beweging is juist bij patiënten met artrose van groot belang. Het frequent en gespreid wandelen zorgt ervoor dat de gewrichten soepel blijven. Probeer gedurende de hele week een regelmaat te houden in de te wandelen afstanden en voorkom dagen met excessief lange wandelingen. Rechtlijnige bewegingen zijn ideaal, voorkom veel draaien, springen of veel rennen. Dit betekent niet dat honden altijd aan de riem moet worden uitgelaten. Honden die rustig blijven lopen hoeven niet aangelijnd te zijn. Zorg op erg koude dagen dat de honden niet teveel op een koude ondergrond liggen en dat ze even in huis “warm” lopen voordat ze naar buiten gaan. 
Bij honden met artrose klachten moet u ook rekening houden met de ondergrond waar ze op lopen. Mul zand tijdens een strandwandeling kan erg belastend zijn voor honden met gewrichtsklachten. Zwemmen is op zich een relatief onbelaste beweging, maar let goed op hoe de weg en route is naar het water en of een hond er ook makkelijk uit kan komen.

 

Voedingssupplementen

Voedingssupplementen zijn er in vele soorten en maten en vinden hun oorsprong in de humane geneeskunde. Er zijn zeer veel producten op de markt die propageren een positieve bijdrage te leveren in de ondersteuning van artrose, echter veel middelen zijn nog maar weinig of niet goed onderzocht. 
Supplementen worden vaak in combinatie met een pijnstiller en ontstekingsremmer gebruikt ter ondersteuning van artrose. In sommige gevallen, waarbij men in een vroeg stadium de artrose heeft ontdekt, kunnen supplementen ook als enig product worden ingezet. Een goed voorbeeld van zo’n voedingssupplement tegen artroseklachten met zowel omega-3-vetzuren als UC-II collagenen is Flexadin Advanced®.

Omega-3-vetzuren 
Het geven van omega-3-vetzuren kan een ontstekingsremmende werking hebben en zelfs extra ondersteunend werken in combinatie met een ontstekingsremmer zoals Metacam® of Rimadyl®. Onderzoek heeft uitgewezen dat de omega-3-vetzuren van dierlijke oorsprong moeten zijn om effectief te zijn. Plantaardig verkregen omega-3-vetzuren werken bijna niet. Een voorbeeld van een betrouwbaar product met voldoende hoog gehalte aan omega-3-vetzuren is “Doils Joint”, maar ze zitten ook in aangepaste dieetvoeders (in lagere concentraties) zoals Hill’s j/d en Purina Joint Mobility.


UC-II Collageen
Collageen vezels worden tegenwoordig vaak ingezet bij artroseklachten. Deze stoffen zijn bouwstenen van kraakbeen, remmen de afbraak van kraakbeen, en hebben een ontstekingsremmende werking.
Voor een goed effect zijn er enkele voorwaarden waar een supplement aan moet voldoen. Ten eerste moeten de collageen vezels in zijn geheel erin zitten en niet “geknipt” zijn in kleinere collageen elementen. Ten tweede moet men het de tijd geven eer het zijn werk kan doen. Onderzoek toont aan dat het in sommige gevallen wel enkele maanden duurt voordat er positieve ontwikkelingen te zien zijn. Een product waar hele collageen vezels in zitten is Flexadin Advanced® en in de hierboven genoemde gewrichtsdieetvoedingen. 

 

Pijnstilling  

Het geven van een pijnstiller en ontstekingsremmer is een veel ingezette manier om de artrose klachten te verminderen. Dit kan soms tijdelijk ingezet worden om de eerste klachten op te vangen maar ook langdurig worden ingezet bij chronische pijn.
Doorgaans adviseren wij, in verband met mogelijke bijwerkingen, om te kijken of uw hond zonder deze medicatie kan. Indien uw hond echter duidelijk meer kreupel loopt zou u gedurende 3-5 dagen de ontstekingsremmer kunnen geven en daarna weer kunnen evalueren hoe hij of zij het zonder deze medicatie doet. Soms is het echter wel nodig om langdurig of zelfs levenslang een ontstekingsremmer te geven. De pijnstillers werken op verschillende plaatsen in de cascade van de pijnontwikkeling. 
De meest gebruikte pijnstillers zijn NSAID’s zoals Metacam® (Meloxidyl als werkzame stof) en Rimadyl® (carprofen als werkzame stof), echter Onsior® en Galliprant® zijn andere soorten pijnstillers die ook ingezet kunnen worden bij artrose.
Naast de beschreven middelen is er een nieuw middel genaamd Librela op de markt gekomen die een langdurige pijnstillende werking heeft. De werking is gericht op het afremmen van een bepaald eiwit dat pijn stimuleert (een monoklonaal antilichaam). Librela is een medicijn die elke maand via injectie gegeven wordt (dit wordt doorgaans uitgevoerd door een assistent op de kliniek). Ons advies is om 1x per drie maanden bij een dierenarts op artroseconsult te komen, en 1x per maand bij een assistent.
In verband met mogelijke bijwerkingen aan het maagdarmkanaal en de nieren bij het gebruik van de standaard NSAID’s kan soms overwogen worden een maagbeschermer zoals  Omeprazol® toe te dienen. In ieder geval dient te worden gestopt met het geven deze medicatie bij braken/donkere ontlasting of diarree en wanneer uw hond minder gaat drinken. We adviseren om bij langdurig gebruik van deze ontstekingsremmers jaarlijks de nierwaarden door uw dierenarts te laten testen.


Tot slot

Een gewricht met artrose wordt nooit meer zoals een normaal gewricht. Op bijvoorbeeld een röntgenfoto zal je artrose bij een hond altijd kunnen blijven zien. Maar met goede begeleiding kan het gewricht wel weer normaal gaan functioneren, zodat de hond zijn normale bewegingspatroon weer zo goed mogelijk kan oppakken.

Voor vragen over artrose kunt u terecht bij een van onze orthopedische dierenartsen.

Dierenartsen Orthopedie
Marèse van Haneghem
Brian Elward

Zie ook