Hernia perinealis bij de hond

Wat is een hernia perinealis?
Het perineum is het gebied rond de anus en wordt gevormd door een groep bekkenbodemspieren. Hernia is het Latijnse woord voor breuk. Bij een hernia perinealis is er sprake van een breuk in de spieren rond de anus (niet de anus zelf), waardoor organen zoals de endeldarm, de prostaat en de urineblaas in de breukzak terecht kunnen komen. Een hernia perinealis komt voor bij ongeveer 1 op de 400 honden.

Hoe ontstaat een hernia perinealis?
Een hernia perinealis komt vrijwel uitsluitend voor bij niet-gecastreerde reuen en vaker bij wat oudere honden vanaf een leeftijd van 7 jaar. Verschillende factoren spelen een rol in het ontstaan van een hernia perinealis. Wanneer een hond meer perst op urine of ontlasting, bijvoorbeeld door een vergrote prostaat, diarree of een blaasontsteking, kan de druk op de spieren in het perineum toenemen. Dit in combinatie met een aanleg voor zwakkere spieren in het perineum kan leiden tot een breuk in deze bekkenbodemspieren en dus een hernia perinealis. Daarnaast produceert de prostaat het hormoon relaxine, waardoor bindweefsels in het lichaam zachter en rekbaarder worden en de kans op een hernia perinealis toeneemt.
Een hernia perinealis komt vaker voor bij bepaalde hondenrassen zoals de Pekingees, Boston terriër, Corgi, Boxer, Poedel, Bouvier en Old English sheepdog. 

Symptomen van een hernia perinealis
Het meest opvallende verschijnsel bij een hernia perinealis is een zachte bult links en/of rechts van de anus. Ook hebben de meeste honden last van obstipatie en veel persen op de ontlasting.
Wanneer de urineblaas in de breukzak terecht komt, kan moeite met plassen het meest opvallende verschijnsel zijn. Wanneer de blaas zodanig klem zit dat de hond helemaal niet meer kan plassen, kan het dier in korte tijd steeds zieker worden en is er een spoedbehandeling nodig om de urine af te hevelen.

Diagnose van een hernia perinealis
De diagnose van een hernia perinealis kan gesteld worden bij lichamelijk onderzoek en een rectaal onderzoek. De dierenarts voelt dan een holte links of rechts van de endeldarm waar normaal gesproken een stevige spierlaag te voelen is.
Soms is het nodig een echo te maken om te zien of de prostaat vergroot is en om te controleren of de blaas niet klem zit in de hernia.

Behandeling van een hernia perinealis
Nadat de diagnose gesteld is zal het eerste deel van de behandeling bestaan uit het verlichten van de verschijnselen voor het dier. Bij obstipatie kan een klysma en een laxeermiddel helpen om de opgehoopte ontlasting in de breukzak makkelijker kwijt te raken. Een blaasontsteking of een vergrote prostaat kan in veel gevallen met medicatie behandeld worden. Bij een ingeklemde blaas zal de urine via een katheter of een punctie afgeheveld moeten worden.
Helaas is de behandeling met medicijnen alleen onvoldoende om de verschijnselen goed onder controle te krijgen. De beste optie is een operatie waarbij de breuk in de spieren gerepareerd wordt. Tijdens de operatie hechten we de spieren die de meeste stevigheid geven aan elkaar, waardoor de holte die was ontstaan door de hernia verdwijnt. Dit is geen gemakkelijke ingreep, de anatomie van het perineum is complex doordat er veel verschillende spieren, zenuwen en bloedvaten dichtbij de anus en het bekken lopen. Deze operatie heeft dan ook de bijnaam ‘the muscle puzzle’.   
We adviseren om een reu tijdens de operatie gelijk te laten castreren. Veel reuen met een hernia perinealis hebben ook een vergrote prostaat, wat een van de factoren van het ontstaan van de hernia is. Na castratie slinkt de prostaat, waardoor het herstel na operatie sneller zal gaan en de kans op een nieuwe breuk verkleint. Chemische castratie is ook een optie.
Een andere oorzaak van een hernia perinealis is de aanleg voor zwakkere spieren in het perineum. Wanneer we vaststellen dat een hond aan één kant hernia perinealis heeft, weten we dat de andere kant ook een verhoogde kans heeft op een hernia in de toekomst. Het kan dus zijn dat het dier na enkele maanden tot jaren aan de andere kant ook een hernia ontwikkelt en een tweede operatie noodzakelijk is.
Wanneer de hernia direct al aan beide kanten aanwezig is, zullen we twee operaties plannen met enkele weken tussentijd.

Tot slot
Een hernia perinealis is een erg vervelende aandoening en in het geval van een blaasbeklemming zelfs een levensbedreigende aandoening waarbij een spoedbehandeling nodig is. Echter, wanneer het herstel na operatie spoedig verloopt heeft de hond een goed leven voor zich.

Meer weten?
Voor al uw vragen kunt u terecht bij een van onze dierenartsen.

Geschreven door Eva van Andel , dierenarts chirurgie/ oncologie.