Bestraling / Radiotherapie
Wanneer een dier een tumor of chronische ontsteking heeft, is de eerste keus behandeling meestal chirurgie. Een operatie is echter niet altijd mogelijk. Het proces kan zich op een lastige plek bevinden, zoals vlakbij een oog of bij de neus. Sommige tumoren hebben uitlopers in de omringende weefsels en zijn daarmee moeilijk volledig weg te halen. In een aantal van deze gevallen kan radiotherapie (bestraling) een betere uitkomst of een goede aanvulling op chirurgie zijn.
Bestraling, hoe werkt dat?
Bij bestraling worden röntgenstralen gebruikt. Röntgenstralen hebben een negatief effect op het DNA in lichaamscellen. Hierdoor gaan cellen dood of wordt de celdeling geremd. Bestraling gaat uit van het principe dat tumorcellen gevoeliger zijn voor de straling dan gezonde cellen. We gebruiken een stralingsbuis om zo nauwkeurig mogelijk het gebied te raken wat we willen bestralen.
Bij Kortenoord maken we gebruik van een laag voltage apparaat (50kV): dit is oppervlakkige bestraling die 1-2 cm diep in de weefsels kan doordringen. Het is uitermate geschikt voor processen in de huid, in de mondholte, op de neus, rond de ogen, op de oren of in het anale en genitale gebied.
Voor processen die zich dieper in het lichaam bevinden, bijvoorbeeld in botweefsel of in de hersenen is deze apparatuur niet geschikt. Dan kan gekozen worden voor megavoltage, dit is beschikbaar bij de Universiteitskliniek in Utrecht of bij Oncovet in Lille, Frankrijk.
Wanneer kiezen we voor radiotherapie?
Er zijn een aantal aspecten die we zullen afwegen om een juiste beslissing te kunnen maken:
- De grootte van het proces: hierbij gaat het vooral om de dikte van het proces i.v.m. de doordringbaarheid van de straling tot max 2 cm. Vaak kunnen we bij een groot proces het grootste deel van de massa eerst chirurgisch verwijderen en kan daarna alsnog bestraald worden om de cellen die mogelijk zijn achtergebleven te doden.
- De locatie van het proces: vooral oppervlakkig gelegen problemen kunnen bestraald worden.
- De aard van het proces: niet alle tumoren zijn even gevoelig voor bestraling. Voorbeelden van gevoelige tumoren zijn o.a.:
- Mastocytoom
- Histiocytoom
- Eosinofiel granuloom bij de kat
- Basalioom
- Plasmacytoom
- Acanthomateus epulis
- Haemangioom
- Haemangiopericytoom
- Fibrosarcoom
- Gaat het om 1 enkel proces of is er sprake van uitzaaiingen (metastasen)? Wanneer er uitzaaiingen zijn in de lokale lymfeklier, is het meestal mogelijk die mee te behandelen. Bij uitzaaiingen naar longen en lever heeft bestralen van de primaire tumor meestal weinig aanvullende waarde. Om erachter te komen of er metastasen in het lichaam zijn, kunnen we voorafgaand aan de bestraling een echo, röntgenfoto en/of CT scan maken.
Heeft mijn huisdier last na het bestralen?
De bijwerkingen zijn gering. Omdat de gebruikte stralen niet erg diep doordringen in het lichaam heeft het dier geen last van bijwerkingen zoals diarree en/ of misselijkheid. Op de bestraalde plek zelf kan wel tijdelijk wat irritatie van de huid ontstaan. Dit is vergelijkbaar met roodheid door verbranding van de zon. Op langere termijn kan er ook (tijdelijk) haarverlies en verkleuring van huid en haren voor komen.
De straling die we gebruiken om tumoren te behandelen is op de lange termijn zelf ook kankerverwekkend. Dit duurt echter tientallen jaren en is voor onze huisdieren geen probleem, omdat de levensduur van dieren een stuk korter is dan die van mensen.
Wat merkt mijn huisdier praktisch gezien van het bestralen?
Radiotherapie behandeling bestaat uit meerdere sessies, per patiënt maken we een individueel behandelschema (minimaal 2 sessies, maximaal 9 sessies). In principe zal er 1x per week bestraald worden. Een bestraling zal altijd gebeuren onder sedatie: uw huisdier krijgt een licht roesje, en moet daarvoor nuchter zijn. De sedatie is nodig omdat uw huisdier een aantal minuten stil moet blijven liggen tijdens de bestraling. Omdat de röntgenstraling voor mensen potentieel gevaarlijk is, kan er tijdens de bestraling niemand naast de patiënt blijven staan. We beschikken over een speciale ruimte met loodmuren en een loodraam, vanwaar wij uw huisdier op afstand in de gaten kunnen houden tijdens de bestraling. Wanneer de bestraling voorbij is zullen wij uw huisdier gelijk weer wakker maken.
Geschreven door:
Melinda Schmidt, Specialist Veterinaire Radiologie.
Eva van Andel, Dierenarts Chirurgie en Oncologie.
Heeft u verder nog vragen?
Neem gerust contact met ons op!
Dierenkliniek Kortenoord
Rietveldlaan 80
6708 SB Wageningen
Tel. 0317-412432
Klantervaringen
Deze blijerd is Max. Max kwam bij ons vanwege een bultje op zijn teen. Na een punctie en celonderzoek bleek dat het om een tumor ging, een plasmacytoom. De enige manier om de tumor chirurgisch te verwijderen was om een teenamputatie uit te voeren. Naast chirurgie was er echter nog een optie: bestralen. Van dit type tumor is bekend dat deze gevoelig is voor bestraling. Hiermee kon Max zijn teen gespaard blijven.
Zoals je hieronder kunt zien is de tumor op de teen van Max helemaal weggetrokken. De huid op de bestralingsplek is kaal geworden. Dit is een bekende bijwerkingen van de bestraling, maar is gelukkig alleen cosmetisch. Max heeft geen last meer van de bult op zijn teen.
